تأثیر فصل کاشت و فاصله بوته در نحوه توزیع و میزان جذب نور در جامعه گیاهی ژنوتیپهای مختلف گلرنگ (carthamus tinctorious l.)

زمانی که در یک گیاه در اثر عمل فتوسنتز, محصول خشک تولید می شود در حقیقت مقداری از انرژی نورانی جذب شده, در ترکیبات شیمیایی و هیدرات کربن ذخیره می شود. وجود این ترکیبات نشانه کاربرد انرژی نورانی در جریان عمل کربن گیری است. چنانچه آب و مواد غذایی به اندازه کافی در دسترس گیاه باشد , مقدار ماده خشک تولید شده بستگی تام اولاً به مقدار نوری که به سطح قسمتهای سبز گیاه تابیده شده و ثانیاً به کارایی مصرف نور دارد. به منظور بررسی ارتباط بین زمان و آرایش کشت با نحوه انتقال و استهلاک نور در جامعه گیاهی ژنوتیپهای مختلف گلرنگ, این مطالعه در سال 1379 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی کبوترآباد اصفهان انجام پذیرفت. پنج رقم و لاین گلرنگ در دو زمان کاشت 15 فروردین و 15 تیرماه به ترتیب به عنوان کشت بهاره و تابستانه و هر کدام در سه تراکم 400 هزار, 200 هزار و 133 هزار بوته در هکتار در قالب طرح آزمایشی کرتهای دوبار خرد شده با چهار تکرار مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که جذب نور در تمام عمق کنوپی برای همه ارقام و لاینهای مورد بررسی در کشت بهاره بیشتر از کشت تابستانه بود. در کشت بهاره رقم اراک 2811 با جذب 829 وات بر متر مربع بیشترین میزان جذب نور را در مرحله گلدهی نشان داد. در کشت تابستانه نیز لاین شماره یک بدون اختلاف فاحش با رقم اراک - 2811 حائز بیشترین میزان استهلاک نور در عمق کنوپی بود. توانایی کلیه ارقام و لاینهای مورد بررسی در جذب تشعشات خورشیدی متأثر از تراکم بوته بود. بطوریکه بیشترین تراکم بوته موجود بیشترین میزان جذب نور را به همراه داشت. لاین شماره یک از نظر توانایی جذب نور توسط نیمه فوقانی جامعه گیاهی بطور محسوسی ضعیف تر از ارقام ژیلا و اراک 2811 دیده شد. میزان وزن خشک بوته و عملکرد دانه متأثر از میزان کل جذب نور بوده و سهم نیمه بالایی و پائینی در جوامع گیاهی حاصل از ارقام مختلف در این باره تفاوت نشان داد. تأثیر تراکم بوته در میزان ضریب خاموشی (k) از طریق تغییر در شاخص سطح برگ (lai) اعمال شد و بیشترین تراکم موجود در هر دو کشت بهاره و تابستانه به حد نساب جذب 95% از نور خورشید در تمام عمق کنوپی نزدیکتر بود.